Ռուս–թուրքական պատերազմ 1768-1774 թթ.
Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև պատերազմը 1768-1774թթ հանդես եկավ բարդ Եվրոպական քաղաքականության արդյունք մի շարք պետությունների համար։ Այդ միջադեպի մեջ ներգրավված է եղել Թուրքիան, որին նշանակվում էր սկսել ռազմական գործողություններ Ռուսաստանի դեմ։ Երկարատև ժամանակահատված թուրքական կառավարությունը զբաղեցնում էր սպասողական դիրք։ Իրավիճակը փոխվեց երբ նրան առաջարկվեց, որ պատերազմի հաջող ավարտի դեպքում այն կմիացնի Վոլինը և Պոդոլիան իրեն։
Անհաջող բանակցությունը առիթ դարձավ, որպեսզի թարմանա մարտական գործողությունը։ 1772թ․-ին կայացավ հաջորդ մարտը։
- Տուրտուկայի ամրոցի գրավումը
Գործողությությունը տեղի ունեցավ Ալեքսանդր Սուվորովի ղեկավարությամբ։ Դունայը անցնելուց հետո սկսվեց ուժեղ հարձակում։ Ամրոցը ընկավ։
- Կայնարջայի մարտը
Ռումյանցովի բանակը սպասում էր Սիլիստրա ամրոցում։ Իրեն օգնութան եկավ Նուման փաշան իր եռեսուն հազար մարդկանցով։ Իրեն ընդառաջ եկավ Վայսմանը իր քսան հազար մարդկանցով։ Պատերազմը տեղի ունեցավ Կայնարջայի մոտ։ Ռուսները հաղթանակ կրեցին, բայց Վայսմանը սպանվեց։ Ռումյանցովը ստիպված էր նահանջել, քանի որ հարձակման համար մարդիկ բավական չէին։
- Բալակլավի ծովային մարտը
Թուրքիան աշխատում էր դեսանտ ինջեցնել Ղրիմյան թերակղզում։ Դրան խանգարում էին ռուսական նավերը։ Մարտը տևեց մոտ վեց ժամ։ Արձյունքում թուրքական նավատորմը չիրականացրեց իր առաջադրանքը և ստիպված էր հետ քաշվել։
Իրադարձությունների սկիզբը 1769թթ.
Ռազմական գործողությունները սկսեցին թափ առնել ղրիմյան խանություններում 1769 թվ․ ,չնայած Թուրքիան պաշտոնապես պատերազմը հայտարարել է Ռուսաստանի մինչև 1768թվ։Ղրիմը միասին 70000 զինվորով ներխուժեցին տարածքը։Ուկրաինան ավերածություն բերեց և տարավ բազմաթիվ գերիներ։Ռազմական գործողությունները կառավարելու նպատակով Ռուսաստանը ստեղծել է 2 զորք;
1․առաջինը գտնվում էր Խոտինում։Նրանով ղեկավարում էր Գալիցն։Նրա առջև դրված էր առաջադրանք
2․երկրորդը Ռումյանցեվի ղեկավարման տակ էր։Նա պետք է պաշտպաներ Ուկրաինային հարձակումից Ղրիմի կողմից։
Գալիցինի դիմաց դրված էր ծրագիր գրավել Խոծինի բերդը,որը գտնվում էր Մեխմետ-Էմինի ղեկավարության տակ։ Սակայն այդ պլաներից ստիպված եին հրաժարվել երբ օգնության եկան 200000 թուրկական զորք։ Զգալով թուլություն, 80000 մասը թուրկական զորք իդուրս եկավ բերդից, և Կրեմենցովում տեղի է ունեցել մարտ։ Հախթանակը ստացել է Գոլիցինը։ Դրանից հետո ամբողջ կայազորը հեռացավ Խոտինից,և ռուսական զորքը մտան դատարկ բերդ։
1773
Անհաջող բանակցությունը առիթ դարձավ, որպեսզի թարմանա մարտական գործողությունը։ 1772թ․-ին կայացավ հաջորդ մարտը։
- Տուրտուկայի ամրոցի գրավումը
Գործողությությունը տեղի ունեցավ Ալեքսանդր Սուվորովի ղեկավարությամբ։ Դունայը անցնելուց հետո սկսվեց ուժեղ հարձակում։ Ամրոցը ընկավ։
- Կայնարջայի մարտը
Ռումյանցովի բանակը սպասում էր Սիլիստրա ամրոցում։ Իրեն օգնութան եկավ Նուման փաշան իր եռեսուն հազար մարդկանցով։ Իրեն ընդառաջ եկավ Վայսմանը իր քսան հազար մարդկանցով։ Պատերազմը տեղի ունեցավ Կայնարջայի մոտ։ Ռուսները հաղթանակ կրեցին, բայց Վայսմանը սպանվեց։ Ռումյանցովը ստիպված էր նահանջել, քանի որ հարձակման համար մարդիկ բավական չէին։
- Բալակլավի ծովային մարտը
Թուրքիան աշխատում էր դեսանտ ինջեցնել Ղրիմյան թերակղզում։ Դրան խանգարում էին ռուսական նավերը։ Մարտը տևեց մոտ վեց ժամ։ Արձյունքում թուրքական նավատորմը չիրականացրեց իր առաջադրանքը և ստիպված էր հետ քաշվել։